ĐẠI CƯƠNG

Trong Sản Phụ khoa thực hành hiện đại, vai trò của progesterone và các dẫn xuất ngày càng được công nhận rộng rãi và ứng dụng trong nhiều chỉ định điều trị khác nhau. Các dạng bào chế của progesterone hoặc các dẫn xuất rất đa dạng, không đắt tiền, tương đối an toàn và dễ sử dụng. Do đó, progesterone ngày càng có một vị trí quan trọng trong Sản Phụ khoa. Đặc biệt, trong những năm gần đây, ngoài tác ứng dụng cổ điển, tác dụng điều trị dự phòng sinh non của progesterone bắt đầu được nhìn nhận qua những nghiên cứu lâm sàng có giá trị, càng củng cố vị trí quan trọng của progesterone trong Sản Phụ khoa thực hành.

Progesterone được xem là một nội tiết tố đặc biệt, có nhiều lợi ích và rất ít tác dụng phụ hay tác dụng không mong muốn. Progesterone tự nhiên được sản xuất từ các tiền chất chiết xuất từ thực vật và có thể sử dụng dưới dạng tiêm bắp, đặt âm đạo hoặc uống. Progesterone tự nhiên thường ít tác dụng phụ hơn so với các progestin tổng hợp. Tuy nhiên, do progesterone tự nhiên hấp thu qua đường uống kém và bị chuyển hoá nhanh ở gan (first- pass metabolism), nên nhiều loại dẫn xuất tác dụng tương tự progesterone, sử dụng được bằng đường uống, được tổng hợp và sử dụng trong lâm sàng. Nhóm này được gọi chung là progestin. Progestogen là tên gọi chung cho nhóm các dạng progesterone tự nhiên và nhóm các dẫn xuất tổng hợp có tác dụng tương tự progesterone (progestin).

Progestogen ngoại sinh hiện nay được ứng dụng rất rộng rãi trong Sản Phụ khoa. Progestogen có thể sử dụng để điều trị vô kinh thứ phát, thiếu hụt pha hoàng thể, phòng ngừa tăng sinh nội mạc tử cung, xuất huyết từ cung chức năng, lạc nội mạc tử cung, điều trị nội tiết mãn kinh, sử dụng trong hỗ trợ sinh sản, tránh thai, dọa sẩy thai, dọa sinh non, dự phòng sinh non...

Các loại progestogen không chỉ khác nhau về cấu trúc mà còn về hiệu quả sinh học. Do đó, các bác sĩ lâm sàng Sản Phụ khoa ít thâm niên hoặc chưa qua đào tạo có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt các dạng progesterone tự nhiên, dẫn xuất của progesterone hay các dạng progestin tổng hợp. Kiến thức về phân loại, tính chất, tác dụng lâm sàng, lợi ích hay hạn chế của các thuốc thuộc nhóm progestogen này là rất quan trọng và sẽ hỗ trợ các bác sĩ rất nhiều trong thực hành lâm sàng.

Bài viết nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản về progestogen và các ứng dụng thường gặp trên thực hành lâm sàng.